بیولوژی و جدول زندگی بالتوری سبز، chrysoperla carnea stephens روی پسیل معمولی پسته، agonoscena pistaciae burckhardt and lauterer تیمار شده با چند عصاره گیاهی و آفت کش آمیتراز در شرایط آزمایشگاهی

چکیده بالتوری سبز chrysoperla carnea (neuroptera: chrysopidae) یکی از دشمنان طبیعی مهم حشرات آفت، می باشد. در این پژوهش اثرات جنبی چند عصاره ی گیاهی شامل استبرق، شاتره و اکالیپتوس و آفت کش آمیتراز روی شاخص های زیستی لاروهای سن دوم بالتوری سبز،c. carnea روی پسیل معمولی پسته، agonoscena pistaciae به دو روش تیمار گوارشی و تماس موضعی در شرایط کنترل شده (دمای 2 ± 26 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره ی روشنایی 8 : 16) بررسی گردید. نتایج نشان داد که طول دوره ی رشدی (لارو سن دوم تا حشره ی کامل) در شرایط تیمار لاروها به روش گوارشی با عصاره ی گیاهی استبرق و آفت کش آمیتراز نسبت به تیمار آن ها با آب (شاهد) طولانی تر بود. اثرات جنبی آفت کش و عصاره های یاد شده بر بقاء بالتوری سبز بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد که طول دوره ی زندگی در تیمارهای آمیتراز، استبرق، شاتره، آب (شاهد) و اکالیپتوس به ترتیب 110، 113، 121، 126 و 127 روز بود. بر این اساس حداکثر دوره ی بقا برای حشرات کامل در تیمارهای عصاره و سم برای اکالیپتوس با مقدار 127 روز و حداقل آن در تیمار آمیتراز با مقدار 110 روز مشاهده شد. اثرات غیرکشندگی آفت کش ها روی بالتوری سبز با استفاده از روش سم شناسی دموگرافیک بررسی شد. تیمار آمیتراز به طور معنی داری باعث کاهش پارامتر نرخ ناخالص تولید مثل شد و تیمارهای استبرق، اکالیپتوس و شاتره در رابطه با میانگین پارامتر نرخ ناخالص تولید مثل اختلاف معنی داری با شاهد نداشتند. پارامتر نرخ ذاتی افزایش جمعیت برای تیمار استبرق در مقایسه با آب (شاهد) به طور معنی داری کاهش یافته است، تیمارهای اکالیپتوس، آمیتراز و شاتره اختلاف معنی داری را با شاهد نشان ندادند. همچنین در تیمار به روش تماس موضعی این نتایج به دست آمد: بین میانگین متغیر طول دوره ی رشدی مراحل نابالغ برای تیمارهای عصاره ی گیاهی و آفت کش آمیتراز در مقایسه با شاهد اختلاف معنی داری مشاهده نشد، میانگین متغیر طول دوره ی رشدی مراحل نابالغ برای تیمار شاتره با مقدار 76/22 بیشترین و برای تیمار استبرق با مقدار 96/21 کمترین مقدار بود. واژگان کلیدی: بالتوری سبز، پسیل معمولی پسته، اثرات جانبی، جدول زندگی، آفت کش، عصاره ی گیاهی.